Weet de fiscus binnenkort alles dankzij artificiële intelligentie?
De Belgische fiscus gebruikt al AI om gegevens te verwerken. Zo hebben ze veel dataminers, die op basis van algoritmes voorspellende risicoanalyses doen om te bepalen welke aangiften gecontroleerd moeten worden, welke containers het best gescand worden, welke debiteuren een risico vormen,… . Ook wordt informatie uit sociale netwerken meer en meer gebruikt.
Het gebruik van data is de nieuwe hefboom van de fiscus geworden. Ook leidt het geen twijfel dat AI een grote rol zal spelen in de verplichting tot elektronische facturatie. Belgen zijn nog nooit zo naakt geweest voor de fiscus als vandaag. Dit komt omdat de fiscus naast de uitwisseling van informatie, kan putten uit tal van andere databanken die al beschikbaar zijn om belastingplichtigen in de gaten te houden (Cap-bankrekeningenregister, UBO-register,…). De wetgever heeft de fiscus zelfs de mogelijkheid gegeven van elke persoon die zijn boekhouding via een geïnformatiseerd systeem voert, te eisen dat hij zijn documenten indient op een beveiligd elektronisch platform van de fiscus, waardoor die een controle op afstand kan uitvoeren. Het is niet ondenkbaar dat AI de fiscus hierbij gaat helpen.
Op een dag zal de fiscus in staat zijn het inkomen van een belastingplichtige te identificeren en te voorspellen, veranderingen in zijn of haar activiteit te detecteren en zelfs te anticiperen op veranderingen in het inkomen. Dat scenario is des te aannemelijker omdat het opzetten van een echt vermogensregister niet veraf is. De Nationale bank heeft een studie gepubliceerd die voor het eerst een beeld geeft van het globale vermogen van de Belgen. De fiscus kan de rekeningsaldi raadplegen en de banken helpen al bij de berekening van de belasting op effectenrekeningen. Natuurlijk zijn er nog altijd onbekenden, zoals de werkelijke waarde van onroerend goed en bezittingen zoals kunstwerken en goud.
Anonimiteit zal vermoedelijk niet verdwijnen, maar zal wel uitgehold worden. AI zal de relatie tussen de belastingbetaler en de fiscus grondig veranderen, dat is alvast de samenvatting. De toekomst zal uitwijzen of het idee van een vermogensbelasting in België, geïnd met behulp van AI, nog minder hypothetisch zal zijn.
Een vermogensbelasting invoeren met of zonder AI om de overheidsfinanciën vlot te trekken is trouwens puur surrealisme. Mensen met een gat in de hand help je niet door ze meer geld te geven. Een vermogensbelasting invoeren biedt geen enkele garantie dat geld doeltreffender of zuiniger besteed zou worden. Belastingen betalen omdat je geld verdiend hebt en waarop je al belastingen betaald hebt, is onfair en vernietigd initiatief en ondernemerschap.